Thậm chí, có một thực tế rằng mỗi một thành phố phát triển, thậm chí siêu đô thị của châu Á đều có những khu tập trung dành cho những người nhập cư tới từ thế giới thứ nhất, và nhiều nhất từ Mỹ, đất nước của dân nhập cư.
Khối dân này, họ dễ dàng thay thế những người theo đuổi ngành ngôn ngữ Anh, rõ ràng đang kẹt trong bể khổ hiện sinh: học ngành tiếng Anh để đi dạy tiếng Anh nhưng cũng không thể dạy tiếng Anh.
Nói thêm về giáo dục, Thủ tướng Mahathir Mohamad của Malaysia hồi cuối năm 2018 đã nhắc nhở toàn thể dân chúng về tầm quan trọng của tiếng Anh, gọi đây là ngôn ngữ của tri thức, và cần phải thông thạo khi đi tới bất cứ nơi nào.
Đương nhiên rồi, không tin sao không thử một câu hài của diễn viên Joe Wong từng diễn trên show David Letterman. “Tôi sang Mỹ năm 24 tuổi, theo học ĐH Rice ở Texas. Tôi chạy một chiếc xe đã xài rồi, trên đó có rất nhiều nhãn dán không thể nào lột ra được. Một nhãn dán viết: “Nếu không nói được tiếng Anh thì lượn đi. Và suốt hai năm trời, tôi chẳng hề biết về nó”.
Ít năm sau khi Joe Wong bắt đầu sự nghiệp, và lâu hơn đôi chút tính từ thời điểm Mỹ lập quốc, tận năm 2006 và 2007, Thượng viện Mỹ còn suýt thông qua dự luật bắt buộc tiếng Anh trở thành ngôn ngữ quốc gia của… Mỹ.
Theo một thống kê của Three Percent Database, ĐH Rochester, năm 2016 chỉ có 633 tác phẩm văn học được dịch mới ở Mỹ, chiếm chưa tới 1% của 300.000 đầu sách xuất bản mới hằng năm do UNESCO thống kê. 40% trong hơn 600 quyển sách tới từ Tây Âu.
Ít nhiều do bởi sự khiêm tốn này trong trải nghiệm, gián tiếp qua trang sách, về thế giới bên ngoài, không ít, nếu không muốn nói rất nhiều nhà văn tương lai từ Mỹ đang chu du, chinh phục thế giới, hoặc sau đó may mắn hơn tìm tới được chân lý cuộc đời như chuyến đi Bali thần kỳ của nữ tác giả Elizabeth Gilbert. Và dạy cho thế giới… về thế giới.
Nói về ý kiến trái chiều, Trevor Noah, diễn viên kiêm dẫn chương trình Daily Show, trong tiết mục Afraid of the Dark trên Netflix có một câu đại để như sau: Thử đặt chân tới những quốc gia không sử dụng tiếng Anh, người bản ngữ không sử dụng tiếng Anh để nhận ra chúng ta – người sử dụng tiếng Anh thành thạo – kém quan trọng tới dường nào. Chẳng hạn như mới vừa rồi tôi sang Scotland. Sai toét, Scotland vẫn dùng tiếng Anh mà!
Mới đây, nóng hổi trong cuộc Tranh biện dân chủ lần thứ nhất của Đảng Cộng hòa cho chức tổng thống 2020, khi ứng viên từ Texas Beto O’Rourke trả lời câu hỏi bằng tiếng Tây Ban Nha có đôi chút vấp váp, dòng chú thích ngôn ngữ trên truyền hình chỉ ghi ngắn gọn “tiếng nước ngoài” chứ chẳng buồn dịch lại ông đang gửi gắm gì tới cử tri đang háo hức lắng nghe.
Và ngay lúc này, trên một ứng dụng hẹn hò, một cô nàng siêng năng, chăm chỉ nào đó đang sử dụng, chỉ vì họ cần có (tiếng) Anh. Những cô gái chỉ nói được tiếng Anh chưa in hoa, hãy nói to hơn.
Chắc ở xứ ta, càng về miền Nam và xa hơn về miệt Nam Sài Gòn, nơi đang có Cần Thạnh, Cần Giờ, Cần Đước, Cần Giuộc, chúng ta còn thiếu khoản… Cần Tây.
Kính Lạc
